‘Vlot van het peloton naar de kopgroep’
Frits de Groot opent namens het Platform Biodiversiteit, Ecosystemen en Economie het Maatschappelijk Café Natuurlijk Kapitaal. Het Platform is een initiatief van IUCN NL en VNO-NCW waarin bedrijven en kennisinstellingen samenwerken om goed beheer en behoud van biodiversiteit en ecosystemen te bewerkstelligen, niet alleen in onze ‘postzegel’ Nederland maar ook in de internationale ketens waarvan Nederlandse bedrijven onderdeel uitmaken. Om dit alles te realiseren heeft het Platform een subsidieregeling in het leven geroepen voor ondernemingen die en duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen opnemen in hun bedrijfsvoering en strategie. Daarnaast is er een helpdesk Bedrijfsleven en Biodiversiteit opgericht waar bedrijven hulp en advies kunnen inwinnen. Doel is om steeds meer bedrijven van het peloton naar de kopgroep te brengen en positieve impact te realiseren op ons natuurlijk kapitaal. Op dit moment is het Platform bezig een versnelling in te zetten met een groep koploper bedrijven die echt willen accelereren op dit thema en een voorbeeldrol willen vervullen. Geïnteresseerde bedrijven kunnen zich bij het Platform melden via de website van het Platform: www.platformbee.nl
‘Leren van de gekko en de baobab’
Klaas Metselaar, verbonden aan Wageningen UR en NIOO-KNAW, laat aan de hand van een aantal voorbeelden zien op welke manier onderzoekers leren van de natuur. Hij vertelt hoe het bedrijfsleven nieuwe producten baseert op processen in de natuur, zogenaamde biomimicry. Gekko’s die ondersteboven aan plafonds blijven hangen, bomen die in de woestijn overleven door water op te slaan in de wortels en kevers waarvan het schild op de ene plek water afstoot en elders opvangt, het zijn slechts enkele voorbeelden van de oneindige inventiviteit die in de natuur te vinden is.
Naast biomimicry is een ander belangrijk principe dat afval niet bestaat en dat natuurlijk kapitaal slimmer benut en beschermd kan worden door netwerken te bouwen zoals dat in de industriële ecologie wordt gedaan. Door slim samen te werken kunnen bedrijven bijvoorbeeld gebruik maken van elkaars restproducten, een gezamenlijke energievoorziening organiseren en het aantal transportbewegingen verminderen. Met een voorbeeld over afvalwater in Brazilië, laat Klaas zien hoe door samenwerken het afvalwater van de ene sector hergebruikt wordt in de andere sector. Een ander voorbeeld komt opnieuw uit Brazilië waarin boeren door bedrijven worden betaald om langs de oevers van de rivier een brede strook met inheemse bomen aan te leggen om de waterkwaliteit te bevorderen.
Tenslotte laat Klaas aan de hand van het gebouw van NIOO, één van de duurzaamste en biodiversiteitvriendelijke gebouwen van Nederland, en de campus van Wageningen UR, gelegen in de Ecologische Hoofd Structuur, zien op welke manier partijen zelf en samen aan de slag kunnen om biodiversiteit en natuurlijk kapitaal te bevorderen. Op de campus, waarvan NIOO onderdeel uitmaakt, is aangetoond dat nieuwbouw de natuur soms echt vooruit kan helpen.
‘Maak er een wedstrijd van, dat werkt volgens mij het beste’
Geanne van Arkel van Interface vertelt op welke manier ze bij Interface leren van de natuur en slimme combinaties maken om als bedrijf succesvol te zijn en tegelijkertijd een positieve impact op zowel sociaal als natuurlijk kapitaal te realiseren. ‘Die gekko uit het verhaal van meneer Metselaar heeft ons geïnspireerd om lijmloze tapijttegels te maken’. De tapijttegels worden gemaakt van zogenaamd ‘nylon 6’. Toen ze er achter kwamen dat er 640.000 ton ‘nylon 6’ in de vorm van visnetten in de oceaan rond zweeft, ontstond het idee van Net Works. Een project waarin lokale vissers rondzwervende netten opvissen en zo de visstand en koralen beschermen, het plastic soep probleem aanpakken en tegelijkertijd een belangrijke grondstof leveren aan Interface. Mutual gains dus.
Interface betrekt de keten en haar klanten actief bij haar missie. Zo levert Interface onderhoudsdiensten aan haar klanten om ervoor te zorgen dat het tapijt zo lang mogelijk meegaat, worden klanten geïnspireerd om na te denken over een tweede, derde en vierde leven van de tapijttegels en weten alle klanten dat het tapijt hoe dan ook uiteindelijk terug moet naar de fabriek in Scherpenzeel.
Geanne vertelt het maatschappelijk panel dat ze hoopvol is dat meer bedrijven echt op deze manier zullen gaan ondernemen. ‘Er komen steeds meer vragen uit de markt, klanten zijn enthousiast, de keten beweegt mee. We moeten ook wel want we zitten met z’n allen op één ruimteschip en moeten dat ruimteschip wel leefbaar houden’. Op de vraag hoe zij als koplopers de rest meekrijgen antwoord ze dat het goed werkt om de competitie op te zoeken. ‘Maak er een wedstrijd van, dat werkt volgens mij het beste’.
‘De eerste 10 jaar zijn we niks opgeschoten. Uiteindelijk ben ik zelf maar gaan knutselen’
Walter Hulshof vertelt als directeur van Industriewater Eerbeek hoe het bedrijf van een waterzuiveraar wil uitgroeien naar een leverancier van grondstoffen. Het bedrijf verzorgd de zuivering van het afvalwater van de Eerbeekse papierindustrie en verwerkt jaarlijks ca. 4 miljoen m3 water. In de papiersector wordt gewerkt met biobased materialen en een aanzienlijk percentage van de grondstof wordt gerecycled. Slechts 10% van de vezels is afkomstig van nieuw hout. Water en energiegebruik zijn dan ook de belangrijkste issues van de sector.
Vooral bij het lozen van water gaat veel warmte verloren. De business case om het water nog een keer te gebruiken is moeilijk rond te rekenen. Water kost 16 cent, op dat nog eens op te waarderen, zuiveren, filteren etcetera, is erg duur. Daarom waren slimmere oplossingen nodig. Zo levert Industriewater Eerbeek nu ook biogas. Toen er nieuwe waterleidingen gelegd moesten worden, werd meteen ook een biogasleiding aangelegd. Om nog meer grondstoffen te winnen en water te besparen zijn nieuwe technologieën nodig. ‘De afgelopen 10 jaar zijn we niet echt opgeschoten’ pas nu lijkt het tij te keren. Toevallig liep ik op een beurs tegen iemand aan met een goed idee, maar weer een keer proberen’. Opschalen bleek moeilijk. ‘Toen ben ik maar zelf gaan knutselen met twee grote melkflessen en wat kleinere onderdelen van de dierenwinkel’.
Uiteindelijk ligt er nu een projectplan waaraan, met subsidie van het platform, wordt gewerkt, In december 2013 werd een belasting op leidingwater (BOL) aangekondigd. Dat zou de doodsteek geweest zijn van het plan. De belasting komt er niet, werd deze week bekend. Er staat dus niets in de weg om de investering rond te krijgen om de kwaliteit van het proceswater te verhogen, energie te besparen, biogas op te wekken, minder chemicaliën te gebruiken en ook nog CO2 te besparen.
'Geweldig hoe mijn jongste werknemer, 17 jaar, de CEO van een grote bierproducent terecht wijst’.
De natuur is de inspiratiebron voor alles wat ze doen bij Oogenlust. Ruim 30 jaar geleden begon Marcel van Dijk zijn bloemenwinkel. Inmiddels is het bedrijf verhuisd naar een prachtige locatie in Eersel van 13.000 m2 en zijn er 30 medewerkers. Oogenlust is trendsettend en verzorgd de aankleding van evenementen overal ter wereld. ‘Wij vinden het vooral erg trendy om niet met alle trends mee te lopen, wat je bij ons koopt is over 10 jaar nog steeds mooi en doorstaat de tand des tijds’. Het oude pand werd meegenomen naar de nieuwe plek en de meubels en materialen werden gekocht op faillissementsveilingen.
‘We voeren de wens om materialen te hergebruiken vrij ver door en onze medewerkers doen dat ook. Niet omdat het moet maar omdat ze in onze visie geloven. Duurzaamheid moet in je genen zitten, anders werkt het niet. Toen we eens in Lissabon onze spullen weer aan het opruimen waren na een zeer geslaagd evenement, vroeg een CEO van een prestigieus bedrijf aan mijn jongste medewerker waarom we al die troep niet in de container gooiden. Deze jongeman, een jaar of 17 zal hij geweest zijn, antwoordde uiterst beleefd maar standvastig dat alles weer naar huis ging om de volgende keer opnieuw te gebruiken. Prachtig vind ik dat. Ik ben ook uitermate trots op het natuurgebied op ons erf dat we weer in het natuurlijke biotoop hebben teruggebracht in nauwe samenwerking met de gemeente en Natuurmonumenten. Wij gaan nog jaren door om sfeer en beleving te brengen, overal ter wereld, maar wel met veel ontzag en respect voor het natuurlijk kapitaal'.