"Op webfora komen de emoties als bevrijde nertsen over digitale velden. Deze nertsen kun je niet meer terug in hun hok stoppen. Mensen worden steeds beter in het selecteren van informatie en de expert zal blijvend zijn kennis moeten delen."
Hiermee beargumenteerde Erik den Hoedt, Directeur Dienst Publiek en Communicatie dat experts de digitale fora serieus moeten nemen “De deskundige in de media is als de olifant in een porseleinkast.’ Zo schetste Hans van Maanen, freelance wetenschapsjournalist zijn beeld van de expert in het digitale tijdperk.
Deze uitspraken werden gedaan tijdens het Maatschappelijk Café “Waar blijft de prof? : De rol van de burger en expert in het digitale tijdperk.”, dat Schuttelaar & Partners op 7 oktober organiseerde in samenwerking met de Food4you Wageningen UR, het ministerie van VWS en KLV Wageningen Alumni Network. Dit Café was de laatste in de reeks “Nieuwe kijk op Gezond!”
Huib de Vriend van LIS Consult werd verkozen tot beste debater vanwege zijn heldere en overtuigende manier van argumenteren. Zijn verwerping van de stelling ‘Het is goed dat het publiek uitspraken van experts ter discussie stelt, beredeneerde hij als volgt: “Als de wetenschap zijn werk echt goed doet en zelf zijn expertise ter discussie stelt, dan hoeft het publiek dat niet te doen. Dan heeft de wetenschap de maatschappij al binnen gehaald.
Sprekers
Cees van Woerkum
Het is de ethische plicht van wetenschappers om in gesprek te gaan met ‘gewone mensen’. Wetenschappers denken dat ze exclusieve toegang hebben tot een superieur kennisdomein. Mensen assembleren kennis vanuit allerlei bronnen (ook met hun eigen ervaringen) en zo ontstaat voor hen de waarheid.
Wetenschappers doen de maatschappij vaak onterecht af als ‘emotioneel’
Volgens Van Woerkum ontbreekt bij wetenschappers de reflex om de context van wetenschappelijke kennis te begrijpen en moeten zij emoties en beleving van burgers herkennen en hierop inspelen. Daarnaast dienen wetenschappers een meer bescheiden rol aan te nemen en leren omgaan met controverses. Gevoelige materie moet juist wel behandeld worden.
Erik den Hoedt
Den Hoedt maakte de vergelijking van digitale fora met Vader Abraham, Tolstoy en het aanwezige publiek. “De overheid is per definitie controversieel want zij richt zich op algemeen belang. Dat botst soms met het individueel belang.
Dit is een probleem dat je in de communicatie van de overheid terugziet. De boodschap ‘wij weten wat goed voor u is’ staat doorgaans in het teken van het algemeen belang en anticipeert vaak onvoldoende op de specifieke situatie van individuele burgers. Fora zijn digitale stamtafels, waar een hang naar verbondenheid, gelijkheid, veiligheid en onderling begrip heerst. Op webfora spreekt de individuele burger terug. De overheid moet hierop inspelen en het publiek vanuit zijn ambtenaarsrol, toegesneden op de specifieke situatie benaderen.
Eric Claassen
Eric Claassen noemt zichzelf 10% wetenschapper en 90% ondernemer. Hij gaf een pleidooi voor verwoestende duidelijkheid vanuit experts richting publiek.
Het is de taak van de wetenschapper om zich te mengen in de publieke discussie en de waarheid te verkondigen, om een duidelijk onderscheid te maken tussen dreiging, risico en gevaar van ontwikkelingen. Experts moeten de inhoud van nieuwe kennis begrijpen en de boodschap kunnen uitstralen. Gebeurt dit niet, dan betekent dit voor experts een afname voor authenticiteit, gevolgd door een afname van autoriteit en een afname van vertrouwen. Om dit te voorkomen adviseert Eric Claassen PR/Crisismanagement training voor wetenschappers.
Hans van Maanen
Hans schetste de deskundige in de media als ‘een olifant in de porseleinkast’. Experts in de media richten op hun best weinig schade aan, maar laten meestal een spoor van vernieling achter. Ze overschatten hun deskundigheid en menen ook op velden buiten hun vakgebied meer dan gemiddeld te weten. Ze beseffen meestal niet hoe weinig mensen weten, hoe gering de rol van rationaliteit in het publieke debat soms is, en wat voor slangenkuil dat publieke debat kan zijn. Niet iedere expert hoeft een wetenschapscommunicator te zijn, maar deskundigen die het wel willen zijn, moeten goed bij zichzelf te rade gaan waarom ze dat eigenlijk willen zijn. Is het ijdelheid, zelfoverschatting, eigenbelang of wezenlijke betrokkenheid bij het doen en laten en denken van gewone mensen?
Uitkomst stellingen
-
Ambtenaren moeten de ruimte krijgen om actief te zijn op sociale fora
Eens -
Het is belangrijk om informatie te zoeken en te peilen wat er leeft bij het volk.
Oneens -
Ambtenaren hebben een uitvoerende taak, in hun vrije tijd moeten ze zelf weten wat ze doen.
-
De expert verliest zijn autoriteit door herhaaldelijk beroep op voortschrijdend inzicht
Eens -
De boodschap moet beter geformuleerd worden anders wordt de geloofwaardigheid van de expert alleen maar minder.
Oneens -
Wetenschap = voortschrijdend inzicht.
-
Experts moeten zich op internetfora voordoen als burgers
Eens -
Burgers doen zich andersom ook als experts voor, dus het maakt niet uit.
Oneens -
Je moet je als wetenschapper voordoen om werkelijke kennis te verspreiden, maar je moet je gedragen als burger.
-
Het is goed dat het publiek uitspraken van experts ter discussie stelt.
Eens -
Wetenschap is discussie in zichzelf, hoe meer meningen hoe beter.
Oneens -
Experts kunnen elkaar bekritiseren, dat hoeft het publiek niet te doen.
-
Universiteiten moeten hoogleraren stimuleren om te twitteren
Eens -
Twitter is een snel medium, ideaal om kennis te delen, te verspreiden en om nieuwe doelgroepen te bereiken.
Oneens -
Verplichting is onnodig.
-
Wetenschappers moeten zes maal per jaar in discussie gaan met de burger
Eens -
Wetenschappers kunnen veel leren van deze discussies.
Oneens -
Alleen als je werkelijk iets te vertellen hebt, mag je dat doen.
